Het lekkere leven

Diner met taakverdeling

Afspreken met vrienden is tegenwoordig een hele toer - en als het, met al die volle agenda's en onregelmatige diensten, op korte termijn lukt is dat mazzel en een echte toevalstreffer. Gelukkig bevestigen uitzonderingen de regel, en zo hadden we op Goede Vrijdag zomaar een eetafspraak die niet al maanden tevoren was gemaakt, maar gewoon, heel ouderwets, gewoon een week eerder.

Gerrit Jan @eetschrijver, zijn vrouw @Greetactress hadden, net als wij, ernaar uitgekeken om weer eens samen te tafelen en bij te praten. Dit keer kwamen ze naar Amsterdam, omdat de tocht naar Almere nog iets te hoog gegrepen was voor mij.

We spraken af dat we allemaal 'iets zouden maken' en verdeelden de taken. Van te voren waren we via twitter ingeseind dat de oven op 140 graden moest om het hoofdgerecht te af te garen.

Wij deden ons deel van de voorbereidingen, dekten feestelijk met ons zonnig-gele Provençaalse tafelkleed met bijpassende servetten, poleerden het kristal en gingen ons verheugen op de komst van onze lieve vrienden.

Die arriveerden bepakt en bezakt, en droegen een ware hoorn des overvloeds ons huis binnen. Greet koesterde een in isolatiedeken gewikkeld bakje van GJ's inmiddels befaamde margarita-ijs, GJ zelf droeg de tas met zijn douxfeu-stoofpan (die meteen doorging de oven in), uit een andere tas kwam verrukkelijke gerijpte Beemsterkaas, een reep noga, een stuk terrine van wilde gans en het nieuwe boek van Annabel Langbein! En alsof al die heerlijkheid nog niet genoeg was, verscheen er ook nog  een zeer spannend uitziend rond zwart koeltasje met daarin een potje zwarte makreelkaviaar, bleekgeelgroene caviaroli, een zakje blini en een beeldschoon flesje Russische wodka en kon het  feestmaal beginnen.

We borrelden met blini met kaviaar, wodka en witte Chileense wijn en homemade zoute koekjes, genoten van de salade van wortelgroenten met geitenkaas van Marjon - haar versie van een recept van Rachel Khoo - met Chileense rosé, bij de spannend pikante, ovengegaarde 'poulet à la Basquaise met gerissoleerde aardappeltjes van GJ dronken we een Spaanse rode wijn uit 2005 en we besloten de maaltijd met mijn daags te voren gemaakte crème au caramel met praline. Het was een mirakel dat er bij de koffie zelfs nog plek over was voor mijn matzecrunch (dit keer licht bestrooid met Maldon zoutvlokjes).

En ondertussen namen we het leven door en praatten elkaar bij over wat er allemaal gebeurd was met iedereen, gewoon zoals dat gaat als je met dierbaren bij elkaar zit, en toch altijd weer zó bijzonder, memorabel en voor herhaling vatbaar! De volgende keer staat al in de grondverf, maar daarvoor moet het eerst wat warmer worden.

Crème caramel met sinaasappel, gember en amandelpraline, een stappenplan

  • 250 g suiker
  • 2 el amandelschaafsel
  • 2,5 dl volle melk
  • 2,5 dl slagroom
  • 1/2 vanillestokje, opengesneden en uitgekrabd
  • dun afgenomen schil van 1 sinaasappel
  • 2 tl geraspte verse gember
  • 4 el suiker
  • 3 hele eieren
  • 2 eidooiers

Stap 1:
Laat beetje voor beetje de suiker smelten in een steelpan met dikke bodem, tot de caramel diepgroudbruin is. Voeg 2 eetlepels heet water toe (pas op voor spatten!) en roer. Verdeel met een draaiende beweging de caramel over de bodem en zijkanten van 6 ramequins. Roer het amandelschaafsel door de overgebleven caramel en laat licht kleuren. Stort de caramel op een ingevet bakblik en laat afkoelen.

Stap 2:
Breng de melk, slagroom, merg en schil van het vanillestokje, sinaasappelschil en gember aan de kook, laat 5 minuten zachtjes trekken, zet daarna het vuur uit en laat 30 minuten afkoelen tot lauw. Zeef de vloeistof. Verwarm de oven op 160°.

Stap 3:
Klop de eieren los maar niet schuimig. Klop de gearomatiseerde melk erdoor. Zet de ramequins in een vrij diepe braadslee en verdeel het mengsel over de potjes. Schenk zoveel gloeiendheet water in de braadslee tot de ramequins er voor de helft instaan.
Laat garen in ca. 35 minuten: de creme caramel is klaar als de bovenkant lichtgestold is en nog wat glibberig aanvoelt.
Neem de ramequins uit de braadslee (pas op, heet!) en laat afkoelen. Laat de crème caramel minimaal 8 uur maar liefst 24 uur in de koelkast staan.

Stap 4:
Ga met een scherp mesje langs de zijkant van de vormpjes om de caramel los te maken. Stort op een bordje en laat de caramelsaus rondom lopen.
Hak de amandelpraline fijn en strooi de kruimels er vlak voor het opdienen overheen.


Heerlijke Hollandse ballen

Ik heb nooit een diepe liefde gehad voor gehaktballen. Mijn oma kon dit nationale culinaire erfgoed, zoals de meeste oma's, buitengewoon lekker draaien, maar mij lukte het zelden. Op z'n Bulgaars/Grieks/Turks met ui, knoflook, chilipeper en groene kruiden, geplet of om een grillspies gekneed en dan op de grillplaat, dat lukt me altijd wel, maar de klassieke ronde bal? Dat werd keer op keer weer niets. Te droog, te los, te weinig smaak, te vast, wat ik er ook instopte, om nog maar te zwijgen van de vorm. Het inmiddels tot collector's item verheven boekje 'Die brave gehaktbal', waarvoor wijlen Wina Born in 1967 een fraai voorwoord schreef, bracht geen uitsluitsel, en ik gaf op: gehakt in de oerhollandse vorm was duidelijk niet mijn vriend.

Het werd er niet beter op toen de door Unilever naar Koffietijd! gedetacheerde redacteur de Hollandse gehaktbal als de belangrijkste bijdrage aan de Nederlandse culinaire canon bleek te beschouwen… Wij waren het zelden eens, mag ik wel zeggen.
In mijn keuken was gehakt bij uitstek (en met bewezen succes) geschikt voor ragù alla Bolognese, moussaka, kebapcheta en andere on-Nederlandse toepassingen. Dat kwam goed van pas toen ik, samen met Ton de Zeeuw, in 1998 'Woensdag gehaktdag, wereldrecepten met Hollands gehakt' schreef. Het boekje is tweedehands nog wel te vinden, zag ik, maar ik heb geen idee waar het in mijn eigen boekenkast is terechtgekomen. Met andere woorden: gehakt en ik zouden, wat betreft die brave bal, een verloren zaak blijven.

En tóch veranderde dat, toen onze tweewekelijkse krat onlangs een pondje gehakt bleek te bevatten. En omdat Marjon dol is op een goeie bal heb ik het toch weer eens geprobeerd. Ik weet niet wat ik dit keer wél goed deed, maar deze editie van Raay's gehaktballen slaagde! De ballen bleken sappig, lekker en ze waren zelfs min of meer rond! En het ging zo:

Ik mengde het gehakt met

  • 1 ei
  • 2 el grofgeraspte parmezaanse kaas
  • 1 el mosterd
  • 1 tl pimentón (gerookte Spaanse paprika, de pittige variant)
  • 1 sjalot en 2 tenen knoflook, beide geraspt
  • 1 el gesnipperde peterselie
  • 1/2 tl verse tijmblaadjes
  • 2 tl zout en ruim versgemalen peper


en zette de kom een uurtje koud weg. Daarna draaide ik er met vochtige handen ballen van - qua maat ergens tussen tennis- en golfbal, en rolde die door bloem met een pietsie fijngeraspte parmezaanse kaass erdoor. Bakken in een mengsel van olijfolie en boter leverde een fraai kleurtje op, en flink met de pan schudden en rollen hield de vorm redelijk rond. En die ballen dan met bijna rauwe andijviestamppot met spekjes en jus… een feestmaal!

Er is dus nog hoop, en mijn oma zou trots op me zijn!

PS: ik heb de foto van de stamppot geleend van Wikipedia - andijviestamp is heel erg niet fotogeniek. Ook dat behoeft kennelijk oefening!