Wie niet groot is moet slim zijn, en wie geen groot balkon heeft, derhalve slim tuinieren. En dat kan óók op grote hoogte, want indachtig de wijze woorden van mijn groengoeroe Wim Oudshoorn* ‘planten hebben geen hoogtevrees’, eten we al jaren Spaanse pepers en groene kruiden van eigen kweek, en staan, terwijl ik dit schrijf, de tomatenplanten al flink boven de grond. Nieuwste aanwinst: een ‘moespot’, met daarin wortelafsnijsels van raapsteeltjes, een uitlopende sjalot, een hoopvol stuk gember en een knoflookuitje waar een levenskrachtig groen puntje aan verscheen. Het balkonkasje heb ik omgedoopt tot orangerie, vanwege de kiemende grapefruit-, bloedsinaasappel- en bergamotcitroenzaadjes, die in hun beschutte behuizing gezelschap hebben van zelfgezaaide rucola en een paar minimoestuintjes van AH. Zelfs de eerste zaailingetjes van de grootgrutterse bosaardbeitjes beginnen zich te vertonen!
Maar dit is natuurlijk kinderspel vergeleken bij de volkstuin van Marleen van Es, 250 m2 groot, onder de rook van Utrecht. In haar, onlangs bij uitgeverij Nieuw Amsterdam verschenen boek Eten uit de volkstuin schrijft ze hoe ze daar acht jaar geleden als pionier begon, in een weiland, en dat daar nu een huisje staat waar de meest uiteenlopende planten, struiken en bomen groeien, bloeien en vrucht dragen. Marleen is van huis uit grafisch vormgever en fotograaf, en de foto’s die ze neemt van haar volkstuinavonturen plaatst ze op haar blog, als illustraties voor de recepten die ze maakt met de producten uit haar ‘eetbare tuin’. "Zo is het boek ook begonnen", vertelt ze in een vraaggsprekje met Willemijn Visser van de uitgeverij. "Het bestond al in in mijn hoofd, en er zijn nog heel veel groentes die in dít boek nog niet voorkomen - dus wie weet komt er ook een tweede."
Klik op het plaatje om naar Marleens blog te gaan!
En dan is het tijd voor een voorproefje van Marleens recepten. De aanwezigen snacken van radijsjes met vrolijke groene pluimen, gedipt in hangop en roggebroodkruim, een stukje hartige taart met groene asperge en doperwtjes en een gazpacho van geroosterde tomaat.
‘Het mooiste van de moestuin vind ik het verlangen naar wat gaat komen. Je kijkt altijd vooruit', schrijft Marleen in het voorwoord van haar boek. En: ‘Natuurlijk lukt er wel eens iets niet. Ik probeer het dan gewoon opnieuw en kijk vooral naar wat wel goed gaat.’ En zo is het, ook als je, zoals ik, de zonzitruimte op het binnenstadsbalkon op 5 hoog besluit te delen met potten, bakken en kuipen waarin zowel bloemen als eetbare zaken met liefde en zorg worden opgekweekt.
Marleens ongedwongen, optimistische kijk op moetsuinieren, in combinatie met vele bruikbare tips, weetjes en handigheidjes, vaak mét foto, maken Eten uit de volktuin tot een heerlijk boek, in ieder opzicht. Ik krijg in elk geval zin om nog veel meer te experimenteren met wat wel en wat niet wil groeien, en, al is het dan met gekochte groentes, uit het boek te gaan koken. De tomaten uit onderstaand recept hoop ik tegen het einde van de zomer van eigen balkon te kunnen oogsten.
Gazpacho van geroosterde tomaat
- ca. 1 kilo romatomaten (pomodori), doormidden gesneden
- 1 rode paprika, doormidden gesneden
- 1 ui, in ringen gesneden
- 3 tenen knoflook, gepeld
- olijfolie
- 1/2 komkommer, in vrij grote stukken gesneden
- 50 g blanke amandelen, heel fijn gemalen
- 2 tl witte balsamico-azijn
- zout en versgemalen zwarte peper
- verse dille
- Verwarm de oven voor op 200 graden
- Vul een bakblik met tomaten, paprika, uiringen en twee knoflookteentjes en schenk er ruim olijfolie over
- Rooster de groens in een uurtje hoog in de oven tot ze zacht zijn, zorg dat de uien niet te donker worden
- Laat de groentes onder een stuk aluminiumfolie afkoelen
- Trek de velletjes van de tomaten en paprika
- Vul de blenderbeker met de geroosterde groentes, komkommer, amandelen, het derde teentje knoflook (uitgeperst) en de azijn en pureer tot een dik mengsel.
- Breng op smaak met zout en versgemalen peper en maak de soep desgewenst wat dunner met water
- Laat de gazpacho in de koelkast door en door koud worden en garneer voor het opdienen met wat dillegroen
Recept afkomstig uit:
Marleen van Es: Eten uit de volkstuin
Amsterdam: Nieuw Amsterdam, 2015
ISBN: 9789046819005
* Wim Oudshoorn (Leiden 14 mei 1934 - 25 april 2011) was bekend als schrijver op het gebied van tuin- en kamerplanten en tevens als expert op het gebied van buiten- en binnengroen. Hij schreef meer dan 80 boeken over tuinaanleg, groente en fruit kweken en tuin- en kamerplanten. Hij verscheen regelmatig op tv in tuin- en natuurprogramma’s, en was ook te horen in het wekelijkse radioprogramma TROS Klantenservice..